Voedingstips om chronische ontstekingen tegen te gaan
Wat is een ontsteking eigenlijk?
Je hebt vast wel eens ergens een zichtbare ontsteking gehad: Een wondje dat niet goed heelt en begint te ontsteken. Wat er gebeurt is dat je immuunsysteem een reactie geeft op het wondje. Je immuunsysteem zal proberen de indringer te verdrijven en proberen om de beschadigde cellen weer te herstellen. Een ontsteking is dus een beschermende reactie van het lichaam. Bij zichtbare ontstekingen met indringers van buitenaf, zoals een splinter, of van binnenuit, kunnen we het proces in de gaten houden en waar nodig ingrijpen. Je immuunsysteem zal blijven werken totdat de indringer verdreven is. Probleem opgelost? Ontsteking weg!
Ernstiger wordt het als we de ontstekingen niet kunnen zien of wanneer ze chronisch worden in plaats van tijdelijk. Dit worden ook wel chronische, stille of laaggradige ontstekingen genoemd en ze komen steeds meer voor. Ze worden ook vaak over het hoofd gezien omdat ze uit bloedonderzoek niet altijd naar voren komen.
Chronische ontstekingen liggen aan de basis van veel ziektes
Een acute ontsteking is geen probleem; het lichaam is zichzelf aan het helen. Een chronische ontsteking is echter niet helend voor ons lichaam maar juist destructief. Uiteindelijk leiden chronische ontstekingen tot beschadigingen van cellen en weefsels en tot een uitgeput immuunsysteem wat kan leiden tot een auto-immuunziekte waarbij het lichaam zichzelf aanvalt.
Steeds meer mensen leven, bewust of onbewust, met chronische ontstekingen. In Nederland zijn er bv ongeveer 2 miljoen mensen met een vorm van gewrichtsontsteking. Veel vrouwen lijden aan artrose wat volgens de nieuwste inzichten geen kwestie van slijtage is maar van ontstekingen. Verder spelen chronische ontstekingen een belangrijke rol bij hart- en vaatziektes, hoge bloeddruk, obesitas, insulineresistentie, fibromyalgie, depressie, botontkalking, reuma, veel huidproblemen, chronische vermoeidheid en zelfs kanker. Om nog even niet te spreken van allerlei onbegrepen pijnklachten.
Bepaalde voeding kan leiden tot chronische ontstekingen
Zoals gezegd gaat het bij een ontsteking om een reactie van je immuunsysteem dat herstellend werk in je lichaam probeert te doen; het probeert je gezond te houden. Het is daarom goed om te weten dat meer dan 70% van de cellen van je immuunsysteem zich bevinden in de binnenkant van je spijsverteringskanaal; met name in je darmflora. Dat lijkt ook logisch: dit is het gebied dat in aanraking komt met de “buitenwereld”, namelijk je voeding. Daarom ook dat voeding zo’n belangrijke rol speelt als het gaat om het sterker maken van je immuunsysteem of juist het verzwakken ervan.
Een goede manier om ontstekingen te voorkomen is dan ook om voedsel dat chronische ontstekingen kan aanwakkeren te vermijden en voedsel dat chronische ontstekingen kan genezen juist wél volop te eten. Nogmaals: gooi je olie op het vuur of blus je het brandje?
Voeding die ontstekingen laat aanwakkeren
Er zijn veel voedingsmiddelen die als een scheutje benzine het vuurtje van een ontsteking kunnen aanwakkeren. Ik zal hier de belangrijkste noemen:
- Voedsel uit een fabriek met chemische toevoegingen of kunstmatige zoetstoffen
- Omega 6 vetzuren en transvetten (plantaardige olies zoals zonnebloem-, raapzaad- en maisolie (denk aan frituurvet) en alle harde vetten uit een fabriek zoals margarines)
- Arachidonzuur dat in dierlijke producten voorkomt (bijv. varkensvlees en zuivel)
- Glutenhoudende granen die onze darmen snel kunnen beschadigen (tarwe, gerst, spelt, rogge, kamut)
- Alle vormen van suikers, fructose en snelle koolhydraten, vooral in dranken.
- Koeienmelk en andere gepasteuriseerde zuivel van met name de koe (ook vanwege irritatie van de darmwand)
- Teveel zuurvormende voeding (suikers, granen, peulvruchten, soja, rijst, vlees, koffie, alcohol, zwarte thee)
Ook het gebruik van maagzuurremmers kan ervoor zorgen dat ontstekingen een kans krijgen.
Voeding die ontstekingen zal remmen:
Veel ontstekingen beginnen in het spijsverteringskanaal. Alle voedingsmiddelen die gunstig zijn voor de darmflora zijn ook gunstig om ontstekingen te remmen.
- Alle plantaardige voeding waaronder verse (biologische) groenten (kies groene groenten én groenten met een heldere kleur, vergeet vooral ook knoflook en uien niet)
- Omega 3 vetzuren (walnoten, lijnzaad(olie), hennepzaad, koolzaadolie, vette vis, algenolie)
- Olijfolie (koudgeperst) zeker bij hart- en vaatziektes en darmontstekingen.
- Kruiden zijn hele sterke antioxidanten (vooral gember, kurkuma en alle Provençaalse kruiden zoals koriander, tijm, basilicum, rozemarijn enz). Gebruik ze volop.
- (Biologische) appels en druiven en uien bevatten ook ontstekingsremmers.
- Glutenvrije granen (zoals quinoa, haver, teff, boekweit)
- Eiwitten maar dan bij voorkeur plantaardige eiwitten (groene groenten, zeewier, ongebrande noten, zaden, pitten)
- Vitamine D. Een vitamine D-tekort kan ontstekingen in je lichaam aanwakkeren. In Nederland krijgen we over het algemeen te weinig vitamine D binnen. In eieren en vette vis zit vitamine D in.
Natuurlijk zijn er nog meer dingen die je zelf kunt doen om je immuunsysteem sterk te houden en chronische ontstekingen minder kans te geven. Ik noem hier de belangrijkste:
- Stress. Zorg daarom voor voldoende ontspanning, heb je eigen doelen in het leven en leer “nee” zeggen zonder je schuldig te voelen.
- Zorg goed voor je gebit en bezoek regelmatig je tandarts en/of mondhygiëniste (ontstekingen in je mond kunnen zich door je hele lichaam verspreiden)
- Stop met roken en drink met mate alcohol of helemaal niet
- Vermijd toxische stoffen in cosmetica, verzorgingsproducten en in je huishouden.
- Zorg dat je goed en voldoende slaapt
- Bewegen in de buitenlucht is dubbel goed, want bewegen is al prima maar in de buitenlucht zal je ook vitamine D aanmaken wat nodig is om ontstekingen tegen te gaan.
